بسم الله الرحمن الرحیم
سلام. به این عبارتهای کلیدی توجه فرمایید: نظارت مردم بر مسئولین، نقد دستگاهها و مسئولین، امر به معروف و نهی از منکر دستگاهها و مسئولین، مطالبه درست کار کردن از مسئولین، مطالبه عدالت و عدم ظلم و فساد از دستگاهها و مسئولین، عدالتخواهی و جهاد برای برقراری عدالت، و .... . در این مطلب انشاءالله میخواهیم درباره این موضوعات بسیار مهم نکاتی را عرض کنیم.
الف. چرایی و علت و لزوم این موضوعات:
1. بدیهی بودن عقلی: عقل و فطرت انسان گواهی میدهد که انسان در مقابل زشتی ها و بدیها و ظلمها و فسادهایی که میبند واکنش نشان میدهد. این واکنش در انسانهای سالم همواره به صورت انزجار قلبی است و گاهی با اعتراض زبانی و یا واکنشهای دیگر نیز همراه است. طبیعتا این امر در مورد دستگاهها و مسئولین اداره کننده جامعه که تاثیر بیشتری بر امور دارند، مهمتر است.
2. دستور الهی در دین اسلام: همه ادیان الهی از جانب خداوند متعال بر لزوم نظارت بر امور جامعه و تلاش برای اصلاح بدیها تاکید نموده اند. آیات فراوانی از قرآن کریم، و همچنین روایات اهلبیت علیهم السلام به این موضوع اشاره دارند. مثلا:
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
1- «وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَر... » <باید از میان شما، جمعی دعوت به نیکی، و امر به معروف و نهی از منکر کنند...> سوره آل عمران آیه 104
2- «یا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ...» <پسرم! نماز را بر پا دار، و امر به معروف و نهی ازمنکر کن...> سوره لقمان آیه 17
3- «کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللّه» <شما بهترین امتی بودید که به سود انسانها آفریده شده اند؛(چون که) امر به معروف و نی از منکر میکنید و به خدا ایمان دارید> سوره آل عمران آیه 110
4- «یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ اْلآخِرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَر...» <به خدا و روز دیگر ایمان می آورند؛ امر به معروف و نهی از منکر می کنند؛...> سوره آل عمران آیه 114
5- «... یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ... » <آنها را به معروف دستور میدهد، و از منکر باز می دارد ؛اشیاء پاکیزه را برای آنها حلال می شمرد،...> سوره اعراف آیه 157
6- «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ و...» <مردان و زنان با ایمان ، ولی ( ویار و یاور ) یکدیگرند؛ امر به معروف و نهی از منکر می کنند؛ نماز را بر پا میدارند و... > سوره توبه آیه 71
7- «... اْلآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللّهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنینَ» <آمران به معروف ، نهی کنندگان از منکر، وحافظان حدود (و مرزهای ) الهی ،(مؤمنان حقیقی اند)؛ و بشارت ده به( اینچنین) مؤمنان> سوره توبه آیه 112
8- «الَّذینَ إِنْ مَکَّنّاهُمْ فِی اْلأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَر...» <همان کسانیکه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را بر پا میدارند، و زکات می دهند ، و امر به معروف و نهی از منکر می کنند> سوره حج آیه 41
همچنین روایات فراوانی از اهلبیت علیهم السلام در این زمینه وجود دارد:
1- «وَماأعمالُ البِرِّ کُلُّها وَالجِهادُ فى سَبیلِ اللّهِ عِندَ المرِ بِالمَعرُوفِ وَالنَّهىِ عَنِ المُنکَرِ إِلاّ کَنَفثَةٍ فى بَحرٍ لُجِّىٍّ» <همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر چون قطرهاى است در دریاى عمیق> امام علی علیه السلام - نهج البلاغه - حکمت 374
2- «إذا لَم یَأمُروا بِمَعروفٍ وَ لَم یَنهَوا عَن مُنکَرٍ و َلَم یَتَّبِعوا الأخیارَ مِن أهلِ بَیتى، سَلَّطَ اللّهُ عَلَیهِم شِرارَهُم، فَیَدعوا عِندَ ذلِکَ خِیارُهُم فَلا تُستَجابُ لَهُم» <هرگاه (مردم) امر به معروف و نهى از منکر نکنند، و از نیکان خاندان من پیروى ننمایند، خداوند بدانشان را بر آنان مسلّط گرداند و نیکانشان دعا کنند امّا دعایشان مستجاب نشود> رسول اکرم صلی الله علیه و آله - امالی صدوق صفحه 254
3- «إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ وَ النَّهىَ عَنِ المُنکَرِ لا یُقَرِّبانِ مِن أَجَلٍ وَ لا یَنقُصانِ مِن رِزقٍ، لکِن یُضاعِفانِ الثَّوابَ وَ یُعظِمانِ الجرَ وَ أفضَلُ مِنهُما کَلِمَـةُ عَدلٍ عِندَ إمامٍ جائِرٍ» <امر به معروف و نهى از منکر نه اجلى را نزدیک مىکنند و نه از روزى کم مىنمایند، بلکه ثواب را دو چندان و پاداش را بزرگ مىسازند و برتر از امر به معروف و نهى از منکر سخن عادلانهاى است نزد حاکمى ستمگر> امام علی علیه السلام - غررالحکم جلد 2 صفحه 611
و بسیاری آیات و روایات دیگر که با جستجو در کتب و ... میتوان پیدا کرد. البته مثالهای عملی فراوانی از زندگی و سیره اهلبیت علیهم السلام در این باره وجود دارد، و اصلا سراسر زندگی اهلبیت علیهم السلام و اولیاء و صلحاء و شهداء در طول تاریخ، در راستای عبودیت پروردگار متعال و تلاش برای اصلاح انسانها و جوامع، و برقراری عدالت اجتماعی و جامعه سالم بوده است.
3. بیانات امام خمینی رحمة الله علیه، و امام خامنه ای حفظه الله تعالی:
1- «الآن مکلفیم ما، مسئولیم همه مان، همه مان مسئولیم، نه مسئول برای کار خودمان؛مسئول کارهای دیگران هستیم«کلّکم راع و کلّکم مسول عن رعیته» همه باید نسبت به هم رعایت بکنند.همه باید نسبت به دیگران.مسئولیت من هم نسبت به دیگران.مسئولیت من هم گردن شماست؛شما هم گردن من است.اگر من پایم را کج گذاشتم ،شما مسئولید اگرنگویید چرا پایت را کج گذاشتی؟باید هجوم کنید،نهی کنید که چرا؟اگر خدای نخواسته یک معمّم در یک جا پایش را کج گذاشت،همه روحانیون باید به او هجوم کنند که چرا بر خلاف موازین؟سایر مردم هم باید بکنند.نهی از منکر اختصاص به روحانی ندارد؛مال همه است.امت باید نهی از منکر بکند؛امر به معروف بکند.» صحیفه امام(ره) جلد 8 صفحه 487
2- «همه و همه موظفند که نظارت کنند بر این امور.نظارت کنند اگر من یک پایم را گذاشتم،کج گذاشتم،ملت موظف است که بگوید پایت کج گذاشتی،خودت را حفظ کن.مسئله مسئله مهم است.همه ی ملت موظفند به اینکه نظارت داشته باشند و در همه ی کارهایی که الآن مربوط به اسلام است.اگر دیدید که یک کمیته خدای نخواسته بر خلاف مقررات اسلام دارد عمل میکند ،بازاری باید اعتراض کند؛معممین و علما باید اعتراض کنند.اعتراض کنند تا این کج را راست کنند.اگر دیدند یک معمم بر خلاف موازین اسلام، خدای نخواسته،می خواهد عمل بکند،همه موظفند که جلویش را بگیرند که امروز غیر روزهای دیگر است.آن وقت هم باید بگیرند،اما حالا کار مهم است.حالا اساس،اساس وجهه ی اسلام است.اساسی است که الآن اسلام به دست ما افتاده،داریم چه می کنیم؟» صحیفه امام(ره) جلد 8 صفحه 5
3- «عموم مردم را موظف میدانیم که انحراف از مسیر اسلامی را در هر کجا که می بینند از پایین ترین تا بالا ترین مقامات بالا فاصله جلو گیری کنند.و بدین ترتیب از رشد فساد جلوگیری می شود و مجال بر عناصر نیز بسته می ماند» صحیفه امام(ره) جلد 4 صفحه 413
ادامه دارد انشاءالله
